De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft in haar rapport van 29 oktober jl. een keihard oordeel gegeven over de Fraude Signalering Voorziening (FSV), een door de Belastingdienst bijgehouden zwarte lijst van als fraudeur aangemerkte burgers. De Belastingdienst had nooit persoonsgegevens mogen verwerken in de FSV op de manier waarop dit jarenlang gebeurde. Veel van de kernbeginselen van de privacywet AVG werden door de Belastingdienst op ernstige wijze geschonden.
In het rapport van de AP wordt geconstateerd dat er geen wettelijk grondslag was voor FSV, waardoor het verwerken van persoonsgegevens verboden was. Ook constateerde de AP dat de fraudesignalen veel te lang bewaard werden. Zelfs bleek dat veel signalen onjuist en niet actueel waren. Daardoor kon het gebeuren dat ruim een kwart miljoen mensen vaak onterecht en veel te lang op de fraudelijst stonden. Bovendien wisten zij niet dat zij op de fraudelijst voorkwamen en zij zich dus niet kon verweren tegen de vermelding.
Duizenden medewerkers van de Belastingdienst konden de FSV raadplegen bij het beoordelen van belastingaangiften en aanvragen van toeslagen. Daarnaast werd de lijst door invorderingsmedewerkers van de Belastingdienst gebruikt. Het gebruik van FSV werd eind 2020 stopgezet toen het bestaan van de fraudelijst bekend werd en de Belastingdienst daardoor in opspraak kwam.
Burgers konden op verschillende manieren (ten onrechte) op de FSV worden geplaatst en daardoor als potentiële fraudeur worden aangemerkt. Signalen van binnen en buiten de Belastingdienst, klikbrieven van burgers en signalen van andere overheidsorganisaties konden aanleiding vormen om op de FSV te belanden. De gevolgen van vermelding op deze zwarte lijst konden catastrofaal zijn. Niet alleen kregen deze burgers te maken met intensief toezicht door de Belastingdienst maar ook een besluit voor een aangevraagde toeslag liet veel te lang op zich wachten. Zelfs aan de invorderingskant werden gevraagde betalingsregelingen niet zelden ten onrechte afgewezen als men op de FSV stond waardoor deze burgers in vele gevallen in grote financiële problemen kwamen.
Met de publicatie van dit rapport zijn de problemen voor de Belastingdienst nog niet opgelost. De Ap zal, nadat zij een reactie van het Ministerie van Financiën heeft ontvangen, nog een besluit nemen of de Belastingdienst een sanctie (boete) krijgt opgelegd. Wordt vervolgd.